Twee minuten stil

Een blog over herdenken, spreken en écht luisteren.

Elk jaar opnieuw staan we stil. Twee minuten stil. Op 4 mei, om acht uur ’s avonds.

Twee minuten waarin het collectieve zwijgen symbool staat voor het herdenken van hen die hun leven lieten door oorlog en geweld.

Twee minuten waarin we proberen te voelen wat haast niet te vatten is.

Maar de stilte komt allang niet meer vanzelf.

Voorafgaand aan die twee minuten is het allesbehalve stil.

Het rumoer groeit elk jaar harder. Discussies laaien op, tegenstellingen worden scherp. Wie herdenken we wel, wie niet? Mag het ook over nu gaan? Over Gaza? Over Oekraïne? Over mensen van vandaag, in plaats van slachtoffers van toen?

En terwijl we het erover hebben – of beter gezegd: het over elkaar hebben – raken we precies dát kwijt wat we probeerden vast te houden.

De essentie.

De menselijkheid.

“Opdat we nooit zullen vergeten,”

“Opdat we nooit zullen vergeten!” wordt steeds vaker overschreeuwd door: “Opdat vooral mijn stem gehoord wordt.”

We leven in een tijd waarin het moeilijk is geworden om ruimte te maken voor het verdriet van de ander.

Waarin herdenken niet langer een gezamenlijk ritueel is, maar een strijdtoneel. Waarin het ego fluistert: mijn pijn eerst, mijn interpretatie boven alles.

Maar herdenken vraagt iets anders van ons.

Het vraagt dat we onszelf durven vergeten – even – om ruimte te maken voor de ander.

Niet alleen voor de ander van toen, maar ook voor de ander van nu.

Voor die moeder in een kapotgeschoten stad, die haar kind verloor aan een bom die nooit voor haar bedoeld was.

Voor dat kind dat niemand meer heeft om te herdenken, omdat álles wat het kende is weggevaagd.

Twee minuten stil.

Voor het jongetje dat in 1943 werd weggevoerd.

En voor het meisje in 2025 dat in de ruïnes zoekt naar haar vader.

Voor het verzet van toen.

En voor de onmacht van nu.

De kracht van herdenken ligt niet in het kiezen van een kant.

Het ligt in het kiezen voor compassie.

Voor het erkennen van lijden, ongeacht wie, waar of wanneer.

Want oorlog discrimineert niet. En verdriet evenmin.

Twee minuten stil is geen bezit van wie dan ook.

Het is geen moment om standpunten te bewijzen, maar een moment om de menselijkheid te herstellen.

Om samen, stil, te buigen voor alle doden – oud en nieuw, dichtbij en ver weg.

Om ons te herinneren waartoe mensen in staat zijn, ten goede én ten kwade.

En daarna… daarna moeten we spreken.

Niet uit eigenbelang, maar uit rechtvaardigheid.

Niet om partij te kiezen, maar om grenzen aan te geven.

Grenzen aan wat nooit normaal mag worden.

Want wie werkelijk zegt: nooit meer,

moet durven kijken naar het nu.

Twee minuten stil.

En daarna: de rest van het jaar een stem voor vrede.

Voor menselijkheid.

Voor elke mens.