Rollenspellen in Genk, aanspreekcultuur, stilte in het FPC Antwerpen en muziek op 95 dB mét oordoppen in - DAC-dag Adelante 2025

De DAC-dag begon vroeg. Een bus, een route door België, collega’s in gesprek. We startten in Genk, in het futuristische THOR-gebouw — een voormalige elektriciteitscentrale, nu het decor voor innovatie en samenwerking. Maar het zwaartepunt van het programma lag in Antwerpen. En zwaartepunt is het juiste woord. Want het thema was niet licht: aanspreken en aanspreekbaar zijn.

Hoe vaak zeggen we eigenlijk écht wat we voelen? Hoe vaak spreken we iemand aan op gedrag dat schuurt? En hoe vaak houden we ons in, uit angst voor gedoe of conflict? De dag stond in het teken van die vragen. Niet als theoretisch model, maar als menselijke praktijk.

Van ‘klapke’ tot confrontatie

De Vlaamse theatergroep die het ochtendprogramma verzorgde, deed dat met precisie. Rollenspellen, krachtige stiltes, rake voorbeelden. PowerPoint werd subtiel ingezet als ondersteuning, maar het échte leerwerk gebeurde tussen mensen. Met humor, soms wrang. Met herkenning, soms pijnlijk.

En natuurlijk - het Belgisch accent bracht een extra laag. “Onder de paraplu gaan zitten”, hoorde ik. Een prachtige uitdrukking voor wat we allemaal wel eens doen: ons verschuilen achter wat “van hogerhand” wordt gezegd. Je verantwoordelijkheid parkeren onder het gezag van een ander.

Maar aanspreekcultuur vraagt iets anders. Het vraagt dat je naast iemand gaat staan, niet erboven. Dat je durft te zeggen wat je ziet. Zonder oordeel. En mét intentie tot verbinding.

Forensisch zonder woorden

In het middagprogramma splitsten we op. Onze groep bracht een bezoek aan het Forensisch Psychiatrisch Centrum Antwerpen. Andere collega’s bezochten andere zorginstellingen, waar telkens het thema aanspreken centraal stond.

Wat ik in het FPC ervoer, raakte me. We gingen letterlijk en figuurlijk tegenover elkaar staan. In stilte. Communicatie zonder woorden. Alleen met houding, ademhaling, lichaamstaal.

En dan merk je:

Soms zeg je meer als je niets zegt.

Soms is aanwezigheid genoeg.

Soms is het grootste luisteren het loslaten van je stem.

Van spreken naar schreeuwen

De dag werd afgesloten in een Belgisch café. Gezellige sfeer, vrolijke collega’s, we waren onze een eigen DJ. De muziek stond maximaal op 95 decibel. Geen absurd volume, maar toch luid genoeg om te merken: wie elkaar wil verstaan, moet schreeuwen. En dus had ik iets geregeld.

🎧 Voor iedereen had ik oordoppen meegebracht. Een mooi gebaar, maar ook een mini-experiment. Ik wilde collega’s laten ervaren wat ik in mijn vakgebied vaak vertel:

Goede oordoppen dempen het lawaai, maar verbeteren het gesprek.

En dat bleek. Collega’s waren verrast: “Hé, ik hoor jou eigenlijk beter met die dingen in!”

Maar dan… dat stemmetje

Wat me óók opviel, was hoe moeilijk het voor velen was om die oordoppen echt gewoon in te doen. Zelfs onder collega’s. Zelfs als ze gratis zijn. Zelfs als het zinvol is.

Er komt dan een stemmetje:

“Ach, zo erg is het niet.”

“Ik wil niet raar overkomen.”

“Laat maar, ik red het wel.”

Dat stemmetje is wat we in ACT (Acceptance and Commitment Therapy) het verstand noemen. Niet dom, niet slecht, maar wel vaak gericht op vermijden. Op controle houden. Op niet afwijken van de groep. En precies dat is zo menselijk én zo beperkend.

De kunst is niet dat stemmetje uitzetten - dat kan niet.

De kunst is: herkennen wat je voelt, erkennen wat je denkt, en toch doen wat voor jou werkt.

Dus ja, het voelt ongemakkelijk in het begin. De wereld klinkt anders. Maar je brein went. Je systeem past zich aan. En wat overblijft is… rust.

Rust in je hoofd. Rust in je lijf. Rust om te kunnen luisteren - echt luisteren.

Het brein, het geluid en de spraak

Audiologisch gezien is het effect van goede oordoppen fascinerend. In rumoerige omgevingen werken onze hersenen keihard om spraak te filteren uit achtergrondgeluid. Zodra je demping toevoegt, verlaag je de ruisvloer - het niveau van geluid waarboven spraak moet uitsteken om verstaanbaar te zijn.

Daarmee creëer je ruimte voor het brein om zich te focussen. Niet op alles, maar op dat wat er toe doet: de ander.

Zonder bescherming kunnen geluidsniveaus boven 85 dB al schadelijk zijn bij langdurige blootstelling. Maar nog eerder leidt het tot mentale vermoeidheid, stress en concentratieproblemen.

Kortom: oordoppen zijn geen beperking. Ze zijn een hulpmiddel. Net als een bril.

Een pleidooi (en een bedankje)

Deze ervaring heeft me opnieuw laten zien hoe krachtig kleine stappen kunnen zijn. Hoe gedrag verandert door beleving. En hoe belangrijk samenwerking is.

🙏 Daarom mijn dank aan Mark van Dijk en Roy Boers, die al jaren ambassadeurs zijn van gehoorpreventie. Vanuit bezieling. Zij stelden belangeloos oordoppen beschikbaar - zodat ik ze kon doorgeven. En zodat collega’s zelf konden voelen: dit werkt. Dit helpt. Dit maakt verschil.

En nu: Pinkpop

Dit weekend is Pinkpop. Tienduizenden mensen. Muziek. Energie. En decibellen.

Laat dit dan meteen een actueel pleidooi zijn:

Moet je schreeuwen om elkaar te verstaan? Dan is het moment daar. Gebruik gewoon oordopjes.

Niet om minder te horen. Maar om meer te kunnen luisteren. Naar de muziek. Naar de ander. Naar jezelf.

Want luisteren begint niet bij je oren. Luisteren begint bij de bereidheid om te horen wat écht gezegd wordt. Zelfs als dat stil is.

#ACT #Audiologie #Aanspreekcultuur #Menselijkheid #DACdag #Pinkpop #Gehoorpreventie #HorenIsMeerDanDeOren #GedragEnGezondheid #SamenSterk