Nooit meer is NU

100.000 stemmen. Maar één verlangen: een wereld waarin we elkaar echt zien.

De witte man (of vrouw) moet zich realiseren in welke bevoorrechte positie hij of zij zich al decennialang bevindt - misschien zelfs al zolang de mensheid bestaat.

Want laten we eerlijk zijn: datgene waar deze wereld aan kapotgaat, gebeurt nog steeds, elke dag opnieuw. Kijk naar Israël onder Netanyahu. Naar Trump in de VS. Naar Zuid-Afrika, waar het rechtsextremisme zich opnieuw laat gelden. Maar kijk ook dichterbij. Naar de reacties van mensen - witte mensen - op een simpele oproep tot vreedzaam protest.

Nooit meer is NU.

Bewustwording is stap één. Anders durven handelen is stap twee. En dat alles vergt lef.

Lef om verder te kijken dan je eigen gelijk. Lef om je bevoorrechte positie onder ogen te zien. Lef om naast iemand te gaan staan in plaats van erboven.

En precies dat zag ik gebeuren tijdens een recent event, waar 100.000 mensen - jong en oud, zwart en wit, moslim, joods, christen of niet-gelovig - in alle rust demonstreerden. Vreedzaam. Met kinderwagens, opa’s en oma’s. Geen vuurwerk, geen vernielingen, geen haat.

De organisatie riep op om naar elkaar om te kijken. Zelfs de politie werd gevraagd om niet te beheersen, maar te begeleiden. En dat deden ze.

Ze stonden erbij. Zichtbaar. Maar niet dreigend. De zon scheen. De sfeer was warm. Er was saamhorigheid.

Een ontmoeting die blijft hangen.

Ik sprak een jonge vader die samen met zijn vrouw meeliep, hun vier maanden oude zoontje dicht tegen zich aan. “Hij moet opgroeien in een andere wereld,” zei hij zacht. Even verderop liepen grootouders met een bordje: ‘Bezorgde grootouder’.

Ik zag een gezin met Palestijnse hoofddoeken - de typische uitstraling, herkenbaar. Normaal, zei iemand, zouden zij zich hier nooit zo veilig hebben gevoeld. Laat staan vandaag: midden in een menigte, zichtbaar, aanwezig, en - voor het eerst in lange tijd - echt gehoord. Tranen in hun ogen. Verbijstering, verwondering.

Zo zag het eruit. Zo vóélt het als menselijkheid doorbreekt.

En dan diezelfde dag: PSV wint in Eindhoven. De stad kleurt rood en wit. En wat gebeurt er? De ME moet eraan te pas komen. Rellen. Agressie. Waarom? Omdat de spelersbus er niet was. Omdat “wij gewonnen hebben” en “zij dat moeten laten zien.” En als dat niet gebeurt, worden mensen boos. Boos om wat?

Belangrijk om te zeggen: niet alle supporters zijn zo. Integendeel. De meesten komen voor verbinding, voor de sport, voor hun club. Maar zoals zo vaak zijn het de enkelen die het verzieken voor de grote meerderheid. En juist dáár wringt het: we laten ons als samenleving te vaak leiden door die slechteriken. We reageren collectief op de rotte appels door de hele mand te wantrouwen.

Als er onkruid in de tuin groeit, graaf je toch ook niet de hele tuin af? Maar dat is wel wat telkens weer wordt voorgesteld. Laten we ophouden met iedereen te straffen voor het gedrag van enkelen.

Dat is precies wat nu gebeurt. Dat is de “oplossing” die Israël kiest. Dat is hoe mensen oordelen over een voetbalwedstrijd.

Het is oneerlijk. Onmenselijk. En gevaarlijk.

De wereld schreeuwt om hulp. Rechtsextremisten kruipen langzaam weer naar voren. Discriminatie is opnieuw onderdeel van het dagelijks gesprek. Feiten worden verdraaid. Propaganda sluipt weer onze huiskamers in. We vervallen in hokjes. In wij-zij.

Ik schreef eerder al over het beroemde touwtje uit de brievenbus van Jan Terlouw. Die simpele metafoor voor vertrouwen, openheid, verbinding. Per toeval is hij onlangs overleden, 93 jaar oud. Maar zijn boodschap leeft voort - en is urgenter dan ooit.

We hebben elkaar nodig. Nu. Vandaag.

Verdraagzaamheid begint met luisteren. Saamhorigheid ontstaat als je elkaar de ruimte geeft. Respect groeit als je niet alleen kijkt, maar ook ziet. Als je niet alleen hoort, maar ook luistert.

Echt luistert.

En dus roep ik op:

Wees moedig.

Wees wakker.

Wees mens.