top of page

Waar geen woorden voor nodig zijn

Foto van schrijver: Art of Hearing | Dyon ScheijenArt of Hearing | Dyon Scheijen

De Week van het Oorsuizen


Tinnitus raakt mensen op zoveel manieren—niet alleen door het geluid zelf, maar ook door wat eronder ligt. In deze Week van het Oorsuizen deel ik verhalen uit mijn spreekuur, ontmoetingen die me raken en laten zien hoe complex horen is.


Vandaag een verhaal over iets waar ik nooit eerder echt bij stil had gestaan: laaggeletterdheid. Hoe het een leven kan beïnvloeden en hoe schaamte en angst soms groter zijn dan het probleem zelf. Dit gesprek liet me opnieuw beseffen: horen is meer dan enkel de oren.


Waar geen woorden voor nodig zijn


Laaggeletterdheid. Het niet kunnen lezen en schrijven. Dertien procent van de Nederlandse bevolking, zeventien procent hier in Zuid-Limburg. Zeventien procent!


Een paar weken geleden ontmoette ik bij toeval een echtpaar op mijn spreekuur. Beiden net de tachtig gepasseerd. Een bijzonder lief stel. Ik heb er goed over nagedacht hoe ik hun verhaal met respect en privacy in gedachten kon delen. Maar ik wil het delen, omdat ik er zelf zo veel van geleerd heb.


Mevrouw kwam bij me met ernstige tinnitusklachten. Haar echtgenoot had vooraf een brief geschreven, waarin hij aangaf dat zijn vrouw analfabeet is en het daar heel moeilijk mee heeft. Of we het er in het gesprek liever niet over konden hebben.


Tussen de regels door las ik de liefde. Maar ook hoeveel moeite en verdriet deze laaggeletterdheid hen al jaren had gekost.


Uit respect voor zijn verzoek ging ik er in eerste instantie niet op in. Ik begon mijn uitleg over tinnitus. En zoals altijd kwam ik op het limbisch systeem: het deel van ons zenuwstelsel waar emoties, angsten en stress samenkomen. Om dat begrijpelijk te maken, teken ik altijd een glas—Das Glas der Lebensakzeptanz—een techniek die ik ooit leerde in een Duitse tinnituskliniek.


Ik teken dat glas al zestien jaar, zo’n vierduizend keer inmiddels. Steeds met dezelfde voorbeelden. Het lichaam: pijn, ziekte, vermoeidheid. Werk en verplichtingen: een baan, pensioen, oppasoma of -opa zijn. Familie en thuissituatie: zorgen, spanningen.


Langzaam vul ik het glas. Tot het te vol raakt. En dan die laatste druppel: tinnitus.


De man pakt haar hand vast, zij krijgt tranen in haar ogen. En dan zegt hij zacht: “Nu is het wel duidelijk waar het echte probleem ligt… het niet kunnen lezen en schrijven.”


Het was oké om het erover te gaan hebben.


Jaren hebben ze geprobeerd te leren lezen. Maar steeds te veel stress. Angst. Bang dat mensen boos zouden worden. Bang dat dorpsgenoten haar dom zouden noemen. Bang om buitengesloten te worden.


En die angst werd bevestigd door negatieve ervaringen. Zelfs een keer in de zorg: een verpleegkundige die verbaasd riep: “Kunt u niet lezen en schrijven?!” Zonder enig begrip.


Ze barst in tranen uit. Haar man troost haar liefdevol. Een stel boven de tachtig, met zoveel geduld en respect voor elkaar. Zo bijzonder om te zien.


Mijn hart brak. Ik besefte pas echt wat laaggeletterdheid betekent.


Hoeveel mensen dit in stilte dragen. Vooral ouderen die in een tijd opgroeiden waarin extra ondersteuning niet bestond. Waarin kinderen die moeite hadden met lezen en schrijven gewoon achter in de klas werden gezet.


Jarenlang vermijden, verbergen, slim omheen werken. Maar dan komen de kleinkinderen. Met mobieltjes. Met berichtjes die ze willen sturen. En de angst groeit. Want wat als hun partner wegvalt?


Er moet een manier zijn om dit bespreekbaar te maken. Om te laten zien dat schaamte niet nodig is. Dat het niet hun schuld is.


Ik vertelde hen: “Als jullie kleinkinderen dit weten, dan zullen ze niet anders reageren dan met liefde en vindingrijkheid. Jullie zijn zoveel meer dan woorden op papier.”


Het gesprek eindigde met een ferme handdruk van de man. En mevrouw? Die vroeg of ze me een dikke knuffel mocht geven.


Ik dankte hen, omdat ze míj iets heel belangrijks hadden geleerd.


Soms zijn er gewoon geen woorden nodig.


Horen is zo veel meer dan enkel de oren.


Wil je geen blog missen? Neem gratis een abonnement en ontvang elke nieuwe blog direct in je inbox!

38 weergaven0 opmerkingen

Recente blogposts

Alles weergeven

Comments

Rated 0 out of 5 stars.
No ratings yet

Add a rating
bottom of page