Tussen Harrods en de poster van Wilders — een verhaal over macht, eigendom en hoop

Lucas van Valckenborch | The Tower of Babel | Mittelrhein Museum Koblenz | Foto taken at the British museum

Londen is een stad van uitersten. In Knightsbridge, vlakbij Harrods, zag ik de luxe zoals die alleen in een film lijkt te bestaan. Handtassen die meer kosten dan de gemiddelde huur, patisserieën waar een macarón duurder is dan een maaltijd voor velen en auto’s die schitterden alsof ze niet van deze wereld waren. Te midden van dat alles liepen vrouwen met hoofddoeken, niet als symbool van achterstelling, maar als onderdeel van een levensstijl die gezien wordt, gewaardeerd wordt, en vooral: gekocht wordt.

Dit beeld contrasteert scherp met wat ik diezelfde dagen online zag: de poster van Geert Wilders die opnieuw opriep tot een verbod op de hoofddoek. Dit terwijl België en Nederland er al jaren met wetten en regels mee worstelen - vaak vanuit angst, onzekerheid en onwetendheid. Een verbod op hoofddoeken voor ambtenaren en binnenkort ook op scholen in België is zeer actueel. Dit alles is een politieke strijd die alle middelen inzet, ook die op het randje zijn.

Deze tegenstelling maakt me stil. Hoe kan hetzelfde symbool, een doek om het hoofd, hier rijkdom uitstralen en daar verdeeldheid zaaien?

Het deed me denken aan een Indiase stand-upcomedian die een bezoek bracht aan het British Museum. Hij keek om zich heen en zei met een zware glimlach: “British Museum? What’s British about it? Everything is stolen.” En hij doelde daarmee op de geschiedenis van kolonialisme, roof en machtsvertoon die schuilt achter de muren vol kunst en cultuur.

Ik was daar zelf ook. In het British Museum. Ik liep langs de schatten uit verre landen, maar mijn blik bleef hangen bij de fragmenten van de Toren van Babel. Niet zomaar een mythe dus, wat ik altijd had gedacht, maar daar een echt bouwwerk - brokstukken, bouwplannen tekeningen, die ik zag liggen. Het verhaal van Nebukadnezar die probeerde een toren te bouwen die tot de hemel reikte. Een symbool van hoogmoed, maar ook van verdeeldheid en taalverwarring.

Lucas van Valckenborch | The Tower of Babel | Mittelrhein Museum Koblenz | Foto - British museum

Exposition British Museum

De ironie is pijnlijk: een bouwwerk dat bedoeld was om te verbinden, werd de oorzaak van het tegenovergestelde. En vandaag de dag bouwen we onze eigen torens. Torens van wetten, torens van uitsluiting, torens van angst voor de ander.

Als medisch specialist en mens maak ik me grote zorgen over de verzorgingsstaat en de maatschappij waarin we leven. Ik zie dagelijks mensen die niet het “geluk” hebben gezond te zijn, die op de verkeerde plek in de verkeerde tijd geboren zijn, die worstelen met pijn, angst en onzekerheid. Voor hen is het van levensbelang dat wij een samenleving bouwen waarin oog en oor zijn voor de kwetsbaren, niet alleen de sterken.

De boodschap van Wilders en het verbod op hoofddoeken zijn signalen dat de politieke strijd escaleert. Het lijkt soms alsof we vergeten zijn dat achter elke hoofddoek, achter elk symbool, een mens schuilgaat - met dromen, angsten, hoop.

Ik ben eerlijk: ik worstel ermee om dit soort onderwerpen te delen. Ik heb een blog over het hoofddoek al maanden klaarstaan, maar durf het nog niet te delen. Omdat het schuurt, omdat het raakt aan gevoelige plekken en ik weet dat het gesprek niet zonder pijn is. Toch weet ik dat zwijgen ons nergens brengt. Dus nu wil ik die angst omarmen en juist mijn stem gebruiken om ruimte te maken voor de verhalen die gehoord moeten worden.

Als witte man met zeven vinkjes besef ik dat mijn stem een privilege is. Daarom gebruik ik die stem om juist te spreken voor hen die vaak worden weggezet als “anders”, als “paria”. Want de poster zegt eigenlijk: het goede versus het kwade. En dat is pas echt kwaad. En dat door een politicus. Het zou gestraft moeten worden.

De komediant had gelijk: mensen voelen zich bestolen. Niet alleen van bezit, maar van geschiedenis, erkenning en respect. En zolang we dat niet erkennen, blijven we verdeeld.

De lessen van de geschiedenis, van Babel en de koloniale erfenis, zijn harde maar essentiële waarheden. We kunnen niet doorgaan met het vasthouden aan wat ooit onmenselijk was. We moeten zoeken naar balans, harmonie en vooral: verbinding.

Daarom roep ik jou op, lezer: durf te kijken, durf te luisteren, durf te verbinden. Want alleen samen kunnen we een maatschappij bouwen waarin iedereen er mag zijn - niet ondanks, maar juist dankzij onze verschillen.