Londen als spiegel

Turner, Rothko en Richter – over zien, horen en de kracht van kleur

Londen verwelkomde me zoals alleen Londen dat kan. Niet met stilte, maar met een constante golf van geluid, beweging, geur en kleur.

Als professional, kunstenaar, audioloog én mens voelde ik me meteen geraakt door de energie van deze stad.

Alles stroomt hier door elkaar: het geruis van de zwarte taxi’s en rode bussen, het specifieke geluid van metrodeuren, de geur van koffie vermengd met etenswaren op de bekende markten. De miljoenen toeristen elke dag.

En ergens in dat ritme lag een bestemming waar ik bij elk bezoek aan Londen opnieuw naar uitkijk: de Tate Modern.

Mijn eerste stap in die grote hal voelde als het betreden van een kathedraal. Niet een waar je fluistert uit angst te storen, maar een die je omarmt met een andere, bijna fysieke stilte.

Mijn voeten leidden me direct naar de zaal van Mark Rothko. Het licht was gedempt. De muren leken niet alleen schilderijen te dragen, maar een aanwezigheid.

Rothko’s werken hangen er niet als objecten om te bekijken; ze zijn ruimtes om in te stappen. Groot, ademend, bijna oneindig.

Ik bleef staan en merkte hoe mijn adem vertraagde. Niet om te analyseren, maar om te luisteren. Want ja, kleuren hebben ook een stem. In de diepe roden en paarsen hoorde ik een fluistering van groot respect, een echo die niet in woorden te vatten is, maar in mijn lichaam resoneerde. Kippenvel.

Rothko’s Seagram murals dragen een verhaal dat nog intenser raakt. Oorspronkelijk gemaakt voor het Four Seasons Restaurant in New York, wilde Rothko dat deze werken een contemplatieve, bijna spirituele ervaring zouden bieden.

Hij schonk ze uiteindelijk aan musea, waaronder dus de Tate Modern. En het raakt me hoe hij kort na het voltooien van deze werken in 1970, het jaar waarin ik geboren ben, zelfmoord pleegde.

Deze doeken arriveerden op de Tate Modern op de dag dat hij stierf. Het idee dat een mens een dergelijk emotioneel en spiritueel universum kan achterlaten, een schat die blijft spreken lang nadat hij er niet meer is, is adembenemend. Het zet mij aan het denken over de verantwoordelijkheid en kracht van de kunstenaar - en de parallel met ons vermogen als mensen om wonderen te verrichten.

Later die week bracht een bezoek me opnieuw bij Turner. Zijn werken hangen zowel in de Tate Modern als in het National Gallery, plekken die ik altijd waardeer. Maar deze keer beleefde ik hem in de prachtige art-experience Frameless. Hier worden bekende schilderijen geprojecteerd in zalen, galerieën, waardoor je als het ware letterlijk in het doek staat. Met de muziek op de achtergrond word je volledig ondergedompeld; het is een totaalervaring die je het doek laat voelen zoals nooit tevoren.

Joseph Malford William

Turner

1775-1851

The Fighting Temeraire

1839

The National Gallery, London, UK

This photo is taken at the ART-experience Frameless, London.

Nu was het niet de verfstreek of het detail dat me raakte, maar juist de grootte van de projecties. Het liet me nog duidelijker zien waar mijn eigen werk vandaan komt. Elementen die ik ooit in mijn schilderijen heb gebruikt, zag ik hier terug - niet in de voorgrondobjecten, maar in het spel van licht, lucht en ruimte eromheen. Als je dan goed kijkt, herken je de delen die resoneren met mijn eigen manier van werken. Het is de sfeer, de adem van het landschap, die inspireert en de essentie vormt van wat ik wil overbrengen in mijn kunst.

En dat is misschien wel het mooiste wat kunst kan doen: spiegelen. Niet alleen wie je bent als maker, maar wie je bent als mens. Je ziet jezelf terug in penseelstreken van een ander en kijkt tegelijk door hun ogen naar de wereld. Het raakte me hoe bezoekers in elke zaal anders reageerden. Sommigen stonden roerloos, anderen liepen snel door. Kinderen keken scheef naar een werk, en anderen pakten meteen hun telefoon. Zo gaat het ook met luisteren. Sommigen horen woorden, maar missen de betekenis. Anderen blijven even hangen en laten het binnenkomen.

Terwijl ik door de Londense straten liep die avond, voelde ik dat ik iets had meegenomen zonder het vast te kunnen pakken. Een diep besef dat mijn eigen werk – net als dat van Turner, Rothko en Richter – niet alleen uit kleur en vorm bestaat, maar uit ervaring. Uit een uitnodiging om te voelen, te horen en te zien. En als kunstliefhebber of curator dit leest: dit is slechts het begin. Mijn kunst is een schat die nog begraven ligt, een krachtig statement over ons mens-zijn en onze gave om te creëren en te transformeren.

Frameless, de Tate Modern – ze laten het ons allemaal horen, zien en voelen. En dat alles, gemaakt door mensen, roept op tot meer. Tot verbinding met onszelf, tot reflectie, tot bewustwording. Dat is precies wat ik wil met mijn eigen werk: mensen raken, laten zien dat ze kracht in zichzelf hebben en hen uitnodigen om te durven kijken, luisteren en voelen. Precies zoals ik het ook doe in mijn werk als audioloog: met ACT, met aandacht, met hart.

In mijn volgende blog neem ik je mee naar een andere kant van Londen, een plek waar stilte, geluid en kleur samenkomen op een manier die je laat nadenken over de essentie van luisteren, zien en ervaren. Het verhaal gaat verder – en jij bent uitgenodigd.