God is een kunstenaar

Vanmorgen, fietsend naar mijn werk, gebeurde het weer.

Zo’n moment dat je stil moet vallen, zelfs al trap je gewoon door.

De hemel stond in brand.

Laag op laag van warme tinten, alsof iemand met een groot penseel strepen had getrokken van rood naar roze naar paars, tot ver in het blauw dat nog de nacht vasthield.

Ik keek naar die lucht en dacht: God is a painter…

Die kleuren.

Die compositie.

Dat overweldigende.

Dit wás kunst. Onmiskenbaar.

En toch… werd ik boos.

Want als er dan een God zou zijn, een ontwerp, een bedoeling - waarom dan dit?

Waarom iets zó mooi maken, zó ontroerend, enkel omdat wij het kunnen zien?

Een kunstenaar zonder publiek bestaat niet.

Dus waarom dan ook een wereld ontwerpen waarin zoveel pijn, verlies, ellende en rauwheid bestaat?

Waarom een zonsondergang geven die miljoenen tranen waard is,

maar óók een stil bed in een ziekenhuis waar ouders afscheid moeten nemen van een kind?

Waarom kleuren, maar ook oorlog?

Waarom schoonheid, maar ook gruwelijkheid die geen mens zou mogen kunnen bevatten?

En toen kwam het antwoord terug, zacht maar onvermijdelijk:

warm en koud horen bij elkaar.

Zwart en wit.

Licht en donker.

Goed en slecht.

Het één kan niet bestaan zonder het ander.

Maar ik bleef boos.

Want waarom dan zó extreem?

Waarom niet een beetje pijn, een beetje verdriet - waarom die onmenselijke toppen van ellende?

Waarom moeten sommige mensen zo zwaar tillen dat hun ruggengraat er bijna onder bezwijkt?

En toen kwam het antwoord dat ik eigenlijk al kende:

Vrije wil.

Het grootste geschenk dat je een mens kunt geven.

En tegelijkertijd het grootste risico.

De vrijheid om te kiezen.

Om te bouwen, om te breken, om te helen, om te vernietigen.

Om liefde te geven of weg te kijken.

Om verantwoordelijkheid te nemen of die weg te duwen.

Om een ander te zien of niet te zien.

Ik moest denken aan Oppenheimer.

Aan wat er gebeurt als de wetenschap ons weer een laag van de werkelijkheid geeft -

alsof we een nieuw kleurenpalet in handen krijgen.

Maar óók de keuze wat we daarmee doen.

Daar zit het goddelijke niet in controle, maar in het vermogen dat wij als mens hebben om richting te geven aan wat we ontdekken. De verantwoordelijkheid die we dan te dragen hebben.

Wij zijn de drager van de kwast, niet het goddelijke zelf.

Vanmorgen fietste ik verder met dat beeld in mijn hoofd.

En toen kwam ik Miets tegen.

Miets, die elke dag vóórdat wij überhaupt beginnen, al zorgt dat onze wereld klopt.

Die stil en zorgvuldig orde brengt in onze chaos.

Die mijn koffiekopje afwast - met de hand - en zonder iets te zeggen terug op mijn bureau zet.

Die draagt.

Die niet klaagt.

Die ziet en niet altijd gezien wordt.

Ze vertelde me dat wanneer ze haar werkkleding aan heeft, minder mensen haar een goede dag wensen dan wanneer ze in gewone kleren naar buiten stapt.

Dat raakte me.

Want dat is vrije wil in de kleinste vorm.

De keuze om iemand wel of niet te zien.

Om iemand mens te maken of decor.

Om iemand waardigheid te geven of in stilte voorbij te lopen.

En juist dát - die kleine keuzes - is waar onze wereld elke dag opnieuw vorm krijgt.

Twee dagen zonder mensen zoals Miets en we zouden het pas écht begrijpen.

De fundamenten van onze samenleving worden niet gedragen door CEO’s, notulen of beleidsstukken,

maar door handen die schoonmaken, zorgen, dragen, luisteren en vaak niet eens gezien worden.

En dat is misschien waar het goddelijke begint.

Niet in de lucht die in brand staat.

Niet in het antwoord op de vraag waarom er zoveel pijn is.

Maar in de mogelijkheid om elkaar te zien.

In de keuze om licht te brengen waar donkerte hangt.

In de vrije wil om liefde te geven waar iemand onzichtbaar dreigt te worden.

God is een kunstenaar.

Misschien wel omdat wij dat óók kunnen zijn.

Elke dag opnieuw.

Met een groet.

Met een blik.

Met erkenning.

Met menselijkheid.

Een penseelstreek in het leven van een ander kan al voldoende zijn om het donker even te doorbreken.

En misschien…

misschien is dát het enige ontwerp dat echt telt.