Eid Mubarak: een eerbetoon aan vasten, verbinding en gerechtigheid

De Ramadan 2025 loopt nu ten einde. Voor miljoenen mensen wereldwijd is het een periode geweest van bezinning, dankbaarheid en verbondenheid. Een tijd waarin niet alleen het lichaam maar ook de ziel wordt gezuiverd. Een maand van geduld, discipline en liefdadigheid. Maar ook een maand waarin we extra stilstaan bij zij die het moeilijk hebben.

Dit is een eerbetoon aan iedereen die de Ramadan heeft doorlopen. Aan wie zichzelf heeft uitgedaagd, niet alleen door te vasten maar door bewust goed te doen. Want Ramadan is zoveel meer dan het onthouden van eten en drinken. Het is een spirituele reis, een oefening in zelfreflectie en verbondenheid.

Toch voelen velen in deze tijd ook een andere last. Het steeds moeten uitleggen. Het besef dat vasten vaak niet wordt begrepen. In de katholieke traditie bestaat een vergelijkbare periode: de veertigdagentijd, die begint na Carnaval en eindigt met Pasen. Vroeger werd dit serieus genomen, geen vlees op vrijdag, matiging in eten en drinken, een tijd van reflectie. Maar in de loop der jaren is deze traditie vervaagd. Pasen is gebleven, vooral als feestdag met brunch en paaseieren. Suikerfeest, maar dan in chocoladevariant.

Ironisch genoeg is het vasten elders opnieuw ontdekt. Niet als religieus ritueel, maar als een biologisch herstelmechanisme. Wetenschappers zoals Yoshinori Ohsumi, winnaar van de Nobelprijs voor Geneeskunde, toonden aan dat vasten een cruciale rol speelt in celvernieuwing en gezondheid. Zijn onderzoek naar autofagie – het proces waarbij cellen zichzelf reinigen en herstellen – laat zien dat periodes van vasten het lichaam niet alleen zuiveren, maar ook beschermen tegen ziekten en veroudering.

Dr. Samefko Ludidi, een voedingsdeskundige en vriend van mijn broer Jean, pleit al langer voor de kracht van intermitterend vasten. Het is een manier om je lichaam te resetten, om gezondheid te bevorderen. Maar Ramadan is zoveel meer dan een lichamelijke reset. Het is een spirituele herstart. Een oefening in dankbaarheid.

En juist nu, in deze tijd van bezinning, kunnen we onze ogen niet sluiten voor het onrecht in de wereld. Gaza. De situatie daar is schrijnender dan ooit. Kinderen sterven. Families worden vernietigd. Mensen leven in constante angst. Hoe kunnen we spreken van beschaving als we toestaan dat dit gebeurt?

Via LinkedIn zag ik de oproep van Dr. Mahmoud Abu Al Amrain, een kinderarts die vecht om levens te redden te midden van deze humanitaire ramp. Ik heb hem gesteund via GoFundMe , elke bijdrage is er één meer. Maar steun alleen is niet genoeg. We moeten onze stem laten horen. We moeten laten zien dat menselijkheid niet onderhandelbaar is.

Een eerbetoon aan de essentie

In deze tijd van reflectie en verbondenheid wil ik mijn liefde en respect uitspreken voor allen die, ondanks het negatieve stigma, de Islam in stilte blijven volgen. Niet voor de buitenwereld. Niet voor erkenning. Maar puur voor zichzelf en voor hun liefde voor anderen.

Afgelopen dagen bakten mijn vrouw en haar dochter Marokkaanse koekjes. Niet voor onszelf – nou ja, een beetje natuurlijk – maar vooral om straks uit te delen. Want dat is waar het ook om draait: een ander gelukkig maken.

Deze liefde, deze kleine gebaren van goedheid, worden telkens weer overschaduwd door haat en geweld. Maar laten we dat niet laten winnen. Laten we onze energie steken in het bouwen van bruggen, in het begrijpen van elkaar, in het waarderen van wat ons gegeven is.

Want uiteindelijk zijn we allemaal deel van hetzelfde verhaal. De polarisatie van vandaag doet denken aan de toren van Babel – waar iedereen dezelfde taal sprak maar elkaar toch niet verstond. Het internet is onze nieuwe toren, een krachtig middel dat zowel kan verbinden als verdelen. Via Ai kunnen we nu alle talen spreken. We kunnen wonderen verrichten – een doof iemand laten horen met een cochleair implantaat, binnen enkele seconden kennis uitwisselen via internet en social media. Maar waar zetten we deze krachten voor in?

Laten we het inzetten om deze wereld mooier te maken. Om te bouwen in plaats van te vernietigen.

Eid en Pasen: geen einde, maar een nieuw begin

Na dertig dagen vasten komt Eid al-Fitr, het feest van het breken van het vasten. In Nederland noemen we dat “Hét Suikerfeest”, maar die naam doet het tekort. Eid gaat over delen. Over samen eten, maar ook over het geven aan wie minder heeft. Voorafgaand aan het feest wordt Zakat al-Fitr gegeven: een donatie aan mensen in nood. Pas daarna wordt het vasten verbroken.

Klinkt dat niet bekend? Vastenactie?

Ook in het christendom is vasten een weg naar iets nieuws. De veertig dagen vasten eindigen met Pasen, een symbool van nieuw leven. Het ei als teken van een nieuw begin. Net zoals Eid dat is.

Het lijkt alsof deze oude tradities iets wisten wat wij vergeten zijn.

Wie wil jij zijn in dit verhaal?

Duizenden jaren lang zijn boeken geschreven over het leven, over hoe we met elkaar het beste kunnen omgaan. De Bijbel. De Koran. Maar wat als we zelf een rol spelen in zo’n verhaal?

Wat als we zelf onderdeel zijn van iets groters?

En wie willen we dan zijn?

Willen we verder polariseren, elkaar nog verder van ons af duwen? Of zoeken we naar wat ons verbindt? Want die overeenkomsten zijn er. We hebben ze alleen te lang genegeerd.

Laat het denken dat ons verdeelt sterker zijn dan het licht?

Of is het juist andersom?

“Only the light can silence the darkness.”

Een zin die misschien nog niet eerder is opgeschreven, maar die vandaag de dag harder nodig is dan ooit:

We kunnen (nu nog) kiezen!

Eid: het feest van verbinding

Na dertig dagen van discipline en bezinning komt Eid al-Fitr, wat letterlijk ‘het feest van het breken van het vasten’ betekent. Het is geen dag van alleen maar zoetigheid. Het is een feest van vrijgevigheid, dankbaarheid en verbinding.

Het begint met een speciaal gebed in de ochtend, gevolgd door het geven van Zakat al-Fitr. Pas daarna breekt men het vasten met een gezamenlijke maaltijd, vaak omringd door familie en vrienden. Het is een dag van vergeving, waarin mensen conflicten bijleggen en elkaar opzoeken.

In essentie is Eid al-Fitr een moment van reflectie. Van het besef dat alles wat we hebben niet vanzelfsprekend is. Van het delen van overvloed met anderen. Het is geen einde, maar een nieuw begin, net zoals Pasen dat in de christelijke traditie is.

Wie doet nog mee?

Dus ja, wie vast er nog? Meer mensen dan je denkt. Sommigen vanuit geloof, anderen vanuit wetenschap en weer anderen uit solidariteit met geliefden (me).

Vasten als een daad van liefde. Van respect. Het onbekende tóch proberen. Openstaan voor iets nieuws. Is dat niet ook wat bij vasten hoort?

In essentie gaat vasten niet alleen over onthouding, maar over transformatie. Het laat je stilstaan bij wat echt waardevol is. Pasen en het ei als symbool van nieuw leven. Ramadan als weg naar spirituele zuivering. De veertig dagen vasten in het christendom, de dertig dagen Ramadan in de islam, beiden eindigen in een feest, een nieuw begin.

Bewust leven. Verbinding voelen. Openstaan voor groei.

Misschien zit daar de grootste les die we met z’n allen te leren hebben.

Insh’Allah. Of zoals mijn opa ook al altijd zei: “Es God bleef”.

Laten we dat respect voor het grotere, voor het leven, voor de vrijheid om goed te doen, nooit verliezen, want anders verliezen we het net daardoor wel!

عيد مبارك

Eid Mubara

Een gezegend feest