Een dag die nog lang blijft resoneren

Vandaag bezocht ik Jan van Genk en Corry Broshuis in de Beyart. Het werd geen gewoon bezoek, geen simpel overhandigen van een tijdschrift of een groet aan twee mensen die me dierbaar zijn. Het werd een dag die in lagen openvouwde, precies zoals kunst dat doet wanneer je er langer naar kijkt.

Want Jan is niet zomaar een kunstenaar.

Hij is een grootmeester.

Opleidingen aan Jan van Eyck, aan de kunstacademie in Tilburg, aan de leergangen academie, nationaal bekend om zijn portretten, gevormd door ontmoetingen met kunstenaars die zelf later wereldberoemd zouden worden.

Een man bij wie de geschiedenis nooit ver weg is.

Een minicollege dat voelde als een cadeau

Ik gaf hem vandaag het tijdschrift waarin ik het verhaal schreef waarin ook hij voorkomt. Een verhaal dat raakt aan onze ontmoetingen en de manieren waarop kunst mensen verbindt.

Maar wat ik niet had verwacht, was dat Jan het tijdschrift zou aangrijpen om me een minicollege te geven. Alsof ik ineens in een atelier van de Academie van Destijds stond, met een docent die zowel schilder was als verhalenverteller.

Hij keek naar mijn cover, naar de gouden lijn die door het volledige zes meter brede kunstwerk loopt, en begon langzaam te spreken.

Zacht eerst. Bijna fluisterend.

Hij vertelde dat hij in die lijn muziek hoort.

Niet symbolisch.

Letterlijk.

Die gouden streep, mijn signatuur, werd in zijn woorden een langzaam opbouwende melodie. Hij wees me op plekjes waar de lijn trilt, waar zij versnelt, waar zij ademt. Hij hoorde eerst een zachte toon, daarna iets dat zich uitbreidt tot een krachtig crescendo, boombastic, en daarna weer fragmenteert in kleine stukjes die hij omschreef als morsecode.

Het was alsof hij de lijn liet zingen.

En toen hij het zei… zag ik het zelf ineens ook.

Alsof hij me een nieuwe ingang gaf om mijn eigen kunst te lezen.

Van Karel Appel tot kleur als frequentie

Jan vertelde vervolgens hoe hij in zijn jonge jaren gesprekken voerde met kunstenaars die toen nog niet beroemd waren, maar later iconen zouden worden. Onder hen Karel Appel.

Hij vertelde dat Appel met hem sprak over kleur, vorm, frequenties en muziek.

Hoe kleur niet alleen te zien is maar soms ook bijna te horen.

Hoe een schilderij een klankkast kan zijn.

Het ontroerde me dat Jan nu, decennia later, vanuit die bron keek naar mijn werk. Alsof hij me liet zien in welk spoor ik onbewust ben beland.

De taal van blokjes

Jan communiceert al jaren via kleine blokjes papier waar hij woorden op schrijft. De essentie. De kern. Soms één woord, soms een paar. Ook vandaag lagen ze op tafel. Kleine stukjes taal die samen een gesprek vormen dat dieper gaat dan lange zinnen ooit kunnen.

Ik neem foto’s mee van die blokjes want ze hebben voor mij dezelfde waarde als een handgeschreven brief van iemand die je raakt.

Een atelier vol verhalen

Later namen Jan en Corry me opnieuw mee naar zijn atelier. De plek waar alles ontstaat. Waar geur, materiaal en herinnering samenkomen.

En daar stond het.

Een schilderij dat me jaren geleden al had geraakt tijdens onze gezamenlijke exposities.

Paarden in beweging, strijd, kracht en bevrijding.

Eén paard dat losbreekt.

Eén verhaal dat je niet bekijkt maar voelt.

En precies dat werk… wilden zij mij schenken.

Ik werd er stil van.

Echt stil.

Want als kunstenaar weet je hoeveel tijd, materiaal, ziel en geschiedenis in zo’n werk zit. Zoiets neem je niet zomaar aan.

Het voelde te groot, te gul, te liefdevol.

Samen hebben we gezocht naar een vorm waarin ik het kon ontvangen zonder de waarde die het voor hen heeft tekort te doen. Want ja, er bestaat niet zoiets als “gratis kunst”. Niet in de wereld van echte kunstenaars.

De waarde die niet te meten is

Ik heb Jan en Corry ook teruggegeven dat het geschenk voor mij vooral ligt in onze ontmoetingen, in onze gesprekken, in de manier waarop zij naar mijn werk kijken. Dat is iets wat nooit in geld of materiaal is te vangen.

Het schilderij is een symbool.

De werkelijke waarde zit in wat er tussen mensen ontstaat.

In de aandacht,

in het luisteren,

in het samen kijken naar kunst

en elkaar daarin herkennen.

Wat kunst vandaag opnieuw met mij deed

Kunst is geen object.

Het is een ontmoeting.

Met jezelf, met de ander, met iets dat dieper ligt dan woorden.

Vandaag liet Jan me zien hoe mijn eigen werk een taal spreekt die ik zelf nog niet volledig begreep.

Hij liet me horen hoe een lijn kan zingen.

Hij liet me voelen hoe kunst generaties verbindt.

En hij schonk me een werk dat verder gaat dan doek, paarden en verf.

Het was een dag van ontvangen, maar ook van begrijpen wat geven werkelijk is.

En dat wil ik blijven koesteren.

In mijn werk, in mijn ontmoetingen en in de lijnen die ik trek, soms in stilte, soms luid, maar altijd met het hart.