Het is Valentijnsdag. Een dag waarop liefde gevierd wordt, in grote en kleine gebaren.
Voor mij begon het met een verrassing van mijn eigen lieve vrouw: een donut in de vorm van een hartje, gevuld met chocolade. Een simpel gebaar, maar juist in die eenvoud schuilt zoveel warmte. Liefde laat zich niet altijd vangen in woorden; het zit in de dingen die we doen, de aandacht die we elkaar geven, de momenten van verbinding.
En over die verbinding wil ik het hebben. Niet alleen die tussen partners, maar ook de diepe, stille band tussen twee mensen die samen een leven delen – door alles heen. Gisteren zag ik dat, in mijn laatste afspraak van de dag.
Een gesprek in stilte
Ze kwam mijn spreekkamer binnen, een 88-jarige dame, klein van stuk, met een leven dat in haar rimpels geschreven stond. Haar ogen moe, haar bewegingen traag. Met een stok schuifelde ze vooruit. Toen ze wilde opstaan uit de wachtkamerstoel, lukte dat nauwelijks. Ik gaf haar mijn arm.
“Dank u, dat vind ik echt heel fijn dat u dit doet,” zei ze zacht.
“Natuurlijk,” antwoordde ik. “We hebben tijd genoeg. U bent mijn laatste patiënte vandaag.”
Achter haar volgde haar man, op gepaste afstand. Zijn gezicht liet net zo goed de tand des tijds zien. Stil, observerend, klaar om haar bij te staan.
Het gesprek vergde veel van haar. Ik sprak langzaam, keek haar recht in de ogen, wachtte na elke paar zinnen. Ik zag hoe ze de woorden herhaalde in haar hoofd, haar mond een fractie bewegend, zoekend naar betekenis. Met een gehoorverlies van 80 dB beiderzijds was dit haar manier van luisteren. Haar hoortoestellen hielpen, maar slechts tot op zekere hoogte—70% spraakverstaan bij normaal volume.
En nu had ze er iets bij gekregen: een storm in haar hoofd. “Herrie” zoals ze het zelf noemde.
Sinds ze nieuwe hoortoestellen had, hoorde ze een constante ruis. In eerste instantie dacht de huisarts dat de toestellen te sterk stonden afgesteld. Maar het geluid verdween niet wanneer ze ze uitdeed. Vooral ‘s nachts werd het ondraaglijk.
Tinnitus.
Hoe leg je dat uit aan iemand voor wie elk woord een inspanning is?
Ik nam haar stap voor stap mee. Niet alleen in wat tinnitus is, maar vooral in wat het met haar doet. Terwijl we spraken, werd iets anders duidelijk: het lawaai in haar hoofd was meer dan een technisch probleem. De vermoeidheid, de frustratie thuis, de moeite met communiceren met haar man – het hing allemaal samen. De onenigheid over simpele dingen, zoals opruimen, de gesprekken die er zouden moeten zijn maar niet gevoerd konden worden…
Haar zorgen over het gezin, haar spanning, haar uitgeputte energie, allemaal verweven met dat ongrijpbare geluid dat haar ‘s nachts wakker hield.
Haar man zat er zwijgend bij, luisterend. Maar ik zag het in zijn blik: hij begon te begrijpen hoe groot de impact was. Niet alleen voor haar, maar ook voor hem.
Ruimte maken voor het geluid
Er was geen snelle oplossing. Maar er was wel een weg vooruit.
Ik bracht heel kort wat ACT-oefeningen in: de tinnitus was er. Ze kon proberen te vechten tegen het geluid, maar hoe harder ze vocht, hoe meer ruimte het innam. “Wat als de herrie in uw hoofd niet het probleem is, maar de strijd die u steeds voert ertegen?” vroeg ik haar.
Ze keek me lang aan. “Maar hoe laat ik dat los?”
Dat is de moeilijkste vraag. En ook dat is net de kern van ACT. Ik legde haar uit dat tinnitus als een ongenode gast is: hoe harder zij hem weg wilt duwen, hoe brutaler hij terugkomt. Wat als ze in plaats van vechten, kon oefenen in ruimte maken? Het geluid is er, maar haar leven is groter dan dat. Wat als ze zich weer kon richten op de dingen die haar wél vreugde brengen? Haar kleinkinderen, haar tuin, de wandelingen met haar man—zelfs al zou de herrie op de achtergrond blijven.
We oefenden zelfs even met defusie: het loskomen van de gedachten die haar vastzetten. Misschien hoorde ze zichzelf vaak denken: “Ik kan dit niet aan. Dit blijft altijd zo.” Maar wat als ze die gedachten kon zien als voorbijdrijvende wolken? Als woorden, niet als absolute waarheden?
En toen ging het nog kort even over haar eigen waarden. Ondanks alles bleef ze elke dag opstaan, zorgde ze voor het huishouden, bleef ze proberen contact te maken. “Waarom is dat belangrijk voor u?” vroeg ik.
Haar ogen vulden zich met tranen. “Omdat ik van hem hou.”
Toen keek ze haar man aan. Die knikte.
Liefde die blijft
Ze gingen niet met een directe oplossing naar huis, maar wel met iets anders: inzicht. En misschien zelfs een beetje hoop.
Toen ik na mijn werkdag naar buiten liep, zag ik hen nog net bij hun auto aankomen. Hij liep iets achter haar, in hun eigen rustige tempo. Dezelfde auto waarmee ze waarschijnlijk al jaren samen rondreden. Hij opende de deur voor haar. Een klein gebaar. Maar ik zag de liefde erin.
Liefde is niet altijd groot of uitbundig. Soms zit het in stilte. In een geduldig gebaar, in een gedeeld leven, in de wens om het voor de ander beter te maken.
Happy Valentine’s Day.
Kommentare