Vandaag, op World of Hearing Day, zag ik een patiënt die symbool staat voor een veelvoorkomend maar onderbelicht probleem. Een man van begin zestig, net met pensioen, jarenlang gehoortesten gehad met de geruststellende boodschap: “Uw gehoor is normaal voor uw leeftijd.”
Toch ervaart hij in drukke gesprekken steeds meer moeite om mensen te verstaan. Tijdens een receptie raakte hij de draad kwijt en onlangs moest hij zelfs een restaurant verlaten omdat het geluid veranderde in een ondoordringbare brij. Zijn gehoortest? Een licht hoogtonenverlies, iets meer dan gemiddeld voor zijn leeftijd, maar nog niet “slecht genoeg” voor hoortoestellen.
Waarom een klein verlies grote impact heeft
Presbyacusis, ouderdomsgerelateerd, of zoals ik altijd zeg; leeftijdsgerelateerd gehoorverlies, begint vaak subtiel met verlies in de hoge frequenties. Dit lijkt onschuldig, tot iemand zich in een lawaaiige omgeving bevindt. Hoge frequenties dragen cruciale informatie voor spraakverstaan - vooral bij medeklinkers. Zelfs een klein verlies hierin kan een diepgaand effect hebben op het vermogen om spraak te onderscheiden in complexe luisteromgevingen (Gates & Mills, 2005).
Daar komt bij dat ouder wordende hersenen minder efficiënt worden in het filteren van achtergrondlawaai. Dit maakt het cocktailpartyprobleem - het kunnen focussen op één gesprek tussen vele stemmen - nog uitdagender (Cruickshanks et al., 1998). Wat in een stille spreekkamer acceptabel lijkt, kan in de realiteit leiden tot sociale isolatie.
De beperkingen van standaard gehoortesten
Een puur audiometrisch oordeel - “niet ernstig genoeg voor een hoortoestel” - doet geen recht aan de werkelijke klachten. Tests worden afgenomen in een klinisch stille omgeving en houden onvoldoende rekening met de werkelijke luisterervaringen van patiënten (WHO, 2021). De vraag zou niet alleen moeten zijn of iemand iets hoort, maar of hij voldoende verstaat om goed te functioneren in het dagelijks leven.
Tijd voor een bredere kijk
Deze patiënt balanceert op de rand van een probleem dat te groot is om te negeren, maar te klein om serieus genomen te worden door standaardcriteria. Erkenning van dit ‘grijze gebied’ is cruciaal. Vroegtijdige interventies - zoals communicatiestrategieën, luistertraining of zelfs lichte audiologische ondersteuning - kunnen de kwaliteit van leven aanzienlijk verbeteren.
Horen is complexer dan een gehoortest
Horen is meer dan het detecteren van geluid. Het gaat om betekenis geven, om het onderscheiden van spraak in een zee van geluid, om verbinding. De impact van gehoorverlies verschilt per persoon en vraagt om een individuele benadering. Daarom is een bezoek aan een audiologisch centrum vaak zinvol, zelfs als het gehoor op het eerste gezicht “normaal” lijkt. Audiologische centra bieden niet alleen gehoortesten, maar ook inzicht in hoe iemand geluid verwerkt en welke oplossingen - technisch of strategisch - kunnen helpen om beter te functioneren in het dagelijks leven.
Want wat heb je aan een gehoor dat “normaal” wordt genoemd, als je er in de praktijk niet mee uit de voeten kunt?
Comments