Alleen het licht kan de duisternis laten zwijgen (Only the light can silence the darkness)

Er zijn momenten dat ik midden in een gesprek stilval. Omdat iemand tegenover me zit die ik niet alleen hoor met mijn oren, maar met alles wat ik heb. Iemand die iets zegt wat geen woorden heeft. Een zucht. Een stilte. Een blik.

In mijn spreekkamer ontmoet ik mensen die lijden aan tinnitus, hyperacusis of hinder van laagfrequent geluid. Maar nog vaker ontmoet ik mensen die lijden aan iets anders. Aan onzichtbaar verlies. Aan machteloosheid. Aan het feit dat hun klacht niet begrepen wordt. Niet erkend. Niet gezien. Niet gehoord.

Soms zijn het mensen die jarenlang door het systeem zijn doorgeschoven. Die ‘overal zijn geweest’. Die dapper zijn blijven zoeken, tot de moed op was. Mensen die ooit nog zachtjes vroegen “kunt u me helpen?”, maar nu schreeuwen – of allang gestopt zijn met praten.

Ik probeer dan niet meteen te verklaren, te fixen, of gerust te stellen. Want wat deze mensen vaak het hardst nodig hebben, is iets dat zelden in een behandelprotocol staat: erkenning. Aanwezigheid. Een ruimte waarin ze zichzelf weer mogen horen. En waar ze weer hoorbaar worden voor de wereld om hen heen.

Zij die geen stem meer (mogen) hebben, weer hoorbaar maken

Soms heb je gewoon pech. Pech dat je klacht niet in een diagnose past. Pech dat het systeem geen ruimte had. Pech dat je op de verkeerde plek of op het verkeerde moment was. En langzaam, stukje bij beetje, raak je jezelf kwijt.

Die verhalen raken me diep. Omdat ze vaak verder gaan dan gehoor. Ze gaan over bestaansrecht. Over veerkracht. Over gezien worden in een wereld waarin luisteren steeds zeldzamer lijkt te worden.

In Acceptance and Commitment Therapy (ACT) vonden wij in de audiologie een bondgenoot. Niet omdat ACT tinnitus kan ‘weghalen’, maar omdat het mensen helpt anders te leren leven mét wat er is. Om niet te blijven vechten tegen het geluid – of tegen het leven – maar om te kiezen voor wat écht belangrijk is, ondanks het geluid.

ACT vraagt moed. Want het vraagt dat je blijft stilstaan waar je eigenlijk wilt weglopen. Dat je voelt wat je het liefst zou dempen. Dat je gaat leven, ook als je brein liever wil vermijden. En dat je een weg zoekt, ook als het donker is.

Waar kunst de stilte raakt

In mijn atelier in Maastricht schilder ik. Geen traditionele werken. Ik gebruik een roller, geen penseel. Ik wil raken, niet perfectioneren. Ik wil zichtbaar maken wat vaak geen vorm heeft. En ik wil tastbaar maken wat vaak onhoorbaar is: verlies, veerkracht, hoop.

Kunst is voor mij geen ontsnapping, maar een verdieping. Het is een andere taal, die niet vraagt om bewijs, maar om beleving. Juist in de kunst voel ik hoe dichtbij mensen zijn. Juist daar ontmoet ik het verhaal achter het verhaal. En telkens opnieuw besef ik: ook dát is luisteren.

Daarom komen mijn schilderijen op de cover van een internationaal medisch tijdschrift. Niet als illustratie, maar als uitnodiging. Om stil te staan. Om te kijken. Om weer te horen wat we misschien al te lang niet meer horen.

Een wereld die roept

Wat in mijn spreekkamer gebeurt, weerspiegelt wat zich in de wereld afspeelt. We leven in een tijd waarin velen zich niet meer gehoord voelen. Niet in de politiek. Niet in de zorg. Niet in hun relaties. En niet in zichzelf.

De wereld wordt luider, maar we horen elkaar minder.

Wat als we opnieuw zouden leren luisteren? Echt luisteren. Met onze oren, ja. Maar ook met onze ogen. Met onze aanwezigheid. Met ons hart.

Wat als we degenen die geen stem meer hebben – of geen stem meer mógen hebben – weer hoorbaar zouden maken?

Niet pas als ze schreeuwen. Juist als ze fluisteren.

Niet pas als ze passen in het systeem. Juist als ze eruit vallen.

Want alleen het licht kan de duisternis laten zwijgen.

Only the light can silence the darkness.

En misschien begint dat licht wel gewoon… met luisteren.