
Het is de volgende week de Week van het Oorsuizen en ik wil via dit blog mijn stem zo luid mogelijk laten horen! Niet voor mezelf maar voor de mensen die dagelijks vechten tegen tinnitus en gehoorproblemen. Voor de kinderen, de volwassenen, de ouderen. Voor hen die onbegrepen blijven, zij die verdwalen in medische molens het moeras van informatie op social media en die worstelen met de impact van gehoorverlies en het allesoverheersende geluid in hun hoofd.
Deze week raakten twee verhalen op mijn tinnitusspreekuur mij enorm. Twee verhalen die exemplarisch zijn voor velen. Twee verhalen die mij er toe brachten dit blog te moeten schrijven.
Het kind dat hoorde wat niet te horen viel
Een meisje van elf jaar. Superslim en razend nieuwsgierig. Haar gehoor is perfect in orde maar sinds ze op internet een programma over tinnitus zag, inclusief een reclame voor een neurostimulator met ingewikkelde termen en dreigende beelden hoe erg het allemaal kan zijn, kan ze de piep in haar hoofd niet meer loslaten. Haar brein, altijd op zoek naar kennis en verbanden, heeft zich vastgebeten in het idee van tinnitus. Haar ouders zijn machteloos. Op internet vonden ze alleen maar horrorverhalen. De paniek sloeg om de oren.
Maar dan in de spreekkamer gebeurt er iets bijzonders. Het meisje volgt mijn uitleg over hoe ons brein geluiden verwerkt hoe aandacht en emotie tinnitus kunnen versterken. Ze stelt slimme vragen denkt na en vraagt door. En dan teken ik het glas. Haar ouders kijken elkaar aan en ineens is daar het inzicht. Hun ogen lichten op. Want dit is niet zomaar een piep. Dit is aandacht betekenisgeving een vicieuze cirkel waar ze nu samen uit kunnen stappen.
Dit kind laat zien hoe krachtig onze hersenen zijn. Hoe we onszelf kunnen aanleren om te horen wat we vrezen en hoe we het ook weer kunnen leren loslaten. Een boodschap die evenzeer geldt voor volwassenen met tinnitus, met de juiste tools.
De onzichtbare strijd van eveneens een zorgverlener
Een andere patiënte. Een vrouw in de zorg al jaren bekend met gehoorverlies. Hoortoestellen geprobeerd maar door haar asymmetrische gehoor slechts aan één kant succesvol. Op haar werk worstelt ze, maar ze gaat gewoon door. Want haar werk? Dat geeft ze een 10+, zo zegt ze. Ze doet het met hart en ziel. Maar ‘s avonds is ze kapot. Niemand die het ziet, niemand die het merkt.
Tot ze bij de bedrijfsarts haar verhaal doet. Tot huilens toe vertelt ze hoe ze dagelijks vecht tegen haar gehoorverlies, de energie die het kost om alles te volgen, de tinnitus die ‘s avonds aanzwelt tot een storm. En wat krijgt ze? Onbegrip. Geen kwade wil van die bedrijfsarts, maar onwetendheid. Haar verzoek voor vergoeding van een hoortoestel wordt genegeerd. Niet wetend dat ze nog maar 70% hoort in een rustige kamer met duidelijke spraak. Laat staan in de drukte van haar werk. Nog vijf jaar tot haar pensioen en ze kijkt er inmiddels reikhalzend naar uit – niet omdat ze wil stoppen maar omdat ze niet meer kan. Op is.
Dank je de koekkoek, zou je willen zeggen. Geen wonder dat haar tinnitus oorverdovend is. Dit is geen ‘gewoon gehoorverlies’. Dit is jaren op haar tandvlees lopen. Dit is een lichaam dat al lang schreeuwt om hulp. Gelukkig gaan we haar op alle vlakken kunnen helpen, om dan nog met veel plezier wel dat pensioen te halen. Tinnitusprogramma, intake maatschappelijk werk, recept nieuwe hoortoestellen, briefje mee voor de audicien, die ook zeker goed werk gaat verrichten en waar samenwerking essentieel gaat zijn.
Meer dan alleen oren: de verbinding tussen ACT en audiologie
Deze verhalen laten zien hoe horen méér is dan alleen de oren. Gehoorverlies en tinnitus gaan verder dan een audiogram. Ze raken identiteit, energie, veerkracht en het vermogen om mee te doen in de wereld. Dit is waar audiologie en psychologie samenkomen.
Acceptance and commitment therapy (ACT) biedt een perspectief dat we niet mogen negeren. Dit meisje, deze zorgverlener – beiden worden geconfronteerd met gedachten en gevoelens die hun ervaring met geluid vormgeven. ACT leert ons dat we niet altijd controle hebben over wat we horen, maar wél over hoe we ermee omgaan. Wat je aandacht geeft groeit. Zoals het kind dat zich vastbeet in haar tinnitus na een dreigend internetfilmpje. Ons brein zoekt verklaringen. Soms verkeerde. Zoals de zorgverlener die niet gezien wordt en daardoor steeds meer lijdt. Niet wachten op perfecte omstandigheden maar stappen zetten. Begrip zoeken, hulp inschakelen. Zoals de ouders die eindelijk inzicht kregen en de collega’s die hun ogen moeten openen.
De noodzaak van bewustzijn en vroegtijdige hulp
Deze verhalen laten zien dat we als professionals, collega’s, vrienden en familie nog veel werk te doen hebben. Want tinnitus en gehoorproblemen zijn onzichtbaar. En juist dát maakt ze zo verraderlijk.
Daarom deze oproep: zie het. Vraag ernaar. Begrijp het. Merk je dat iemand minder hoort? Zie je een collega die zich steeds vaker terugtrekt? Hoor je over tinnitus, over vermoeidheid na een dag vol luisterinspanning?
We kunnen niet langer wachten tot mensen vastlopen. We moeten eerder doorverwijzen, meer kennis verspreiden en vooral het gesprek aangaan. Met begrip zonder oordeel. Gelukkig zijn er plekken waar hulp mogelijk is, zoals stichting Hoormij voor informatie en lotgenotencontact. De huisarts als eerste stap naar medische hulp. De KNO-arts voor specialistische diagnostiek. De bedrijfsarts die een luisterend oor biedt en door verwijst, omdat er meer hulp nodig is. Het audiologisch centrum voor multidisciplinaire zorg en gespecialiseerde behandeling. De audicien voor dat eerste fijne gesprek met begrip van het probleem.
Laten we samen een stem geven aan tinnitus en gehoorproblemen. Want horen is méér dan de oren. En niemand zou deze strijd alleen moeten voeren.
Comentários