De afgelopen dagen kreeg ik opvallend veel vragen over een nieuwe tinnitus-app die in het nieuws kwam: de Freequency-app. In hetzelfde artikel op RTL Nieuws werd collega, psycholoog en wetenschapper Rilana Cima aangehaald, waardoor de indruk lijkt te zijn ontstaan dat de app in samenwerking met Adelante is ontwikkeld. Dat is niet het geval.
Deze reacties laten opnieuw zien hoe groot de invloed van berichtgeving is op de verwachtingen van mensen met tinnitusklachten. De vele telefoontjes en e-mails die ik ontving, met vragen en zorgen die duidelijk maken dat er verkeerde verwachtingen zijn ontstaan, brachten me ertoe dit blog te schrijven.
Meer dan een vogelkooitje: de complexiteit van tinnitusbehandeling
Tinnitus is niet iets wat je ‘spelenderwijs’ oplost, en zeker niet met één enkel hulpmiddel. De boodschap die soms in de media doorsijpelt – dat een app of een enkele techniek hét antwoord is – doet niet alleen tekort aan de complexiteit van tinnitus, maar ook aan de wetenschap achter effectieve behandelingen. Tinnitus is meer dan het geluid in je hoofd. Het raakt aan hoe we leven, onze mentale belasting en de balans die we moeten vinden tussen de vele rollen die we vervullen.
Horen is zoveel meer dan enkel de oren
Mensen die op het tinnitusspreekuur komen, worstelen vaak niet alleen met het geluid zelf, maar vooral met de impact ervan op hun dagelijks functioneren. Angst, stress en controleverlies spelen een grote rol. De wetenschappelijke literatuur ondersteunt deze bredere kijk op tinnitus. Neurologisch onderzoek laat zien dat tinnitus niet alleen in het oor ontstaat, maar een samenspel is van auditieve en niet-auditieve hersengebieden (De Ridder et al., 2011). Cognitieve gedragstherapie (CBT) is tot nu toe de enige wetenschappelijk bewezen effectieve behandelmethode voor tinnitus (Cima et al., 2012; 2019). Deze behandeling richt zich niet op het elimineren van het geluid, maar op de manier waarop mensen ermee omgaan.
Wanneer een nieuwe methode of technologie naar voren wordt geschoven als dé oplossing, kan dat onrealistische verwachtingen scheppen. Mensen kunnen teleurgesteld raken en denken dat er ‘wéér iets is dat niet werkt’, waardoor ze ontmoedigd raken om verder te zoeken naar effectieve behandelingen.
Daarnaast kan de essentie van tinnitusbehandeling – het leren omgaan met het geluid, het gewenningsproces en de impact ervan op het leven – op de achtergrond raken, met het risico dat de écht belangrijke factoren over het hoofd worden gezien. Dit betekent niet dat technologische ontwikkelingen geen waarde hebben. Er zijn zeker apps die ondersteuning kunnen bieden, bijvoorbeeld door ontspanningstechnieken of educatie.
De Freequency-app zou bijvoorbeeld kunnen helpen bij het makkelijker toepassen van exposure-technieken. Maar het is een hulpmiddel, geen behandeling op zichzelf. Gedegen onderzoek moet eerst aantonen of er daadwerkelijk een effect is. Te vroeg claimen dat iets werkt, kan bovendien ook voor een bedrijf nadelige gevolgen hebben – denk aan de hype rond de Power Balance-armband in de jaren negentig.
Tinnitus vraagt om een integrale aanpak waarin acceptatie, cognitieve gedragstherapie en gepersonaliseerde begeleiding een rol spelen. ACT (Acceptance and Commitment Therapy) is bijvoorbeeld een waardevolle aanvulling op traditionele CBT (Hesser et al., 2015). Niet om tinnitus weg te nemen, maar om het een andere plaats in het leven te geven.
Bij Adelante werken we dagelijks met mensen die worstelen met tinnitus. We zien hoe belangrijk het is om het hele plaatje te bekijken: niet alleen het geluid, maar ook de persoon erachter, zijn of haar leven en de manier waarop tinnitus daarin een plaats krijgt. Dat vraagt om nuance en tijd. Tinnitus is geen puzzelstukje dat je met een enkele app op zijn plaats legt. Het is een dynamisch proces dat inzicht, begeleiding en soms ook om een ander perspectief vraagt.
Literatuur
Cima, R. F. F., Andersson, G., Schmidt, C. J., & Henry, J. A. (2019). Cognitive-behavioral treatments for tinnitus: a review of the literature. Journal of the American Academy of Audiology, 30(6), 498-507.
Cima, R. F. F., Maes, I. H., Joore, M. A., Scheyen, D. J., El Refaie, A., Baguley, D. M., & Vlaeyen, J. W. S. (2012). Specialised treatment based on cognitive behaviour therapy versus usual care for tinnitus: a randomised controlled trial. The Lancet, 379(9830), 1951-1959.
De Ridder, D., Vanneste, S., Langguth, B., Llinás, R., & Vanneste, S. (2011). Thalamocortical dysrhythmia: a theoretical update in tinnitus. Frontiers in Neurology, 2, 1-9. Hesser, H., Weise, C., Westin, V. Z., &
Andersson, G. (2015). A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials of cognitive–behavioral therapy for tinnitus distress. Clinical Psychology Review, 40, 116-127.
Comments