Geluid is overal om ons heen. Maar sommige geluiden betekenen meer voor ons dan andere – ze raken aan onze cultuur, onze emoties en zelfs onze identiteit. Stadsbeiaardier Frank Steijns vertelde ooit een fascinerend verhaal over hoe klokken in tijden van oorlog soms een naam kregen om ze te beschermen tegen vernietiging. Door ze een eigen ‘persoonlijkheid’ te geven, bouwden gemeenschappen een band op met deze klokken, waardoor het moeilijker werd om ze om te smelten tot wapens. Het geluid van deze klokken bracht niet alleen hun fysieke aanwezigheid tot leven, maar ook het gevoel van verbondenheid, cultuur en rust.
Geluid als cultuur en identiteit: klokken als symbool van verbondenheid
Het verhaal van de naamgevende klokken onderstreept hoe geluid meer is dan alleen een auditieve ervaring: het heeft ook culturele en emotionele waarde. Het geluid van stadsklokken, zoals die in Maastricht, staat symbool voor het verleden en de eenheid van een gemeenschap. Dit geluid dat door de stad klinkt, herinnert ons aan een gezamenlijke identiteit en geschiedenis.
Geluidsnormen en de toekomst van culturele geluiden: het Openluchttheater Valkenburg
Deze waardering voor geluid is ook relevant in hedendaagse discussies over geluidsnormen en culturele evenementen. Neem bijvoorbeeld het Openluchttheater Valkenburg, dat mogelijk zijn programmering moet aanpassen om te voldoen aan strengere geluidsnormen. Al jarenlang biedt dit theater een plek voor muziek en voorstellingen en brengt het mensen samen in een unieke omgeving.
Toch zijn er geluidsoverlastklachten, waardoor het theater onder druk staat om het volume aan te passen. De vraag rijst echter of geluidsoverlast enkel moet worden opgelost door de normen strikt na te leven – of dat we naar manieren kunnen zoeken waarin het geluid van cultuur en de behoeften van de omgeving samen kunnen komen.
Hoe mooi zou het zijn als omwonenden niet alleen werden gevraagd om geluiden te tolereren, maar actief werden betrokken bij de programmering? Door bijvoorbeeld vrijkaarten aan te bieden of een speciaal buurtprogramma op te zetten, kan geluid een bron van trots worden in plaats van overlast. Zo ontstaat een kans om geluid te waarderen als iets dat verbindt, in plaats van iets dat verdeelt.
Hoe geluid ons verbindt en een rol speelt in ons dagelijks leven
Geluid zelf is niet goed of slecht – het zijn onze associaties en context die onze perceptie bepalen. Ons brein kan geluiden als prettig of storend ervaren, afhankelijk van de herinneringen of emoties die we ermee verbinden. Dit werkt in het voordeel van gemeenschappen die geluid als deel van hun identiteit zien. Muziek, theatergeluiden en zelfs de dagelijkse stadsgeluiden kunnen een waardevolle bijdrage leveren aan een gevoel van saamhorigheid, vooral als mensen de kans krijgen om die geluiden te omarmen en een persoonlijke band ermee op te bouwen.
Het neurofysiologische model dat in de audiologie wordt gebruikt, verklaart hoe onze hersenen op geluid reageren door middel van emotionele triggers. Geluiden kunnen daarmee bijdragen aan een positief gemeenschapsgevoel, mits de betrokkenen de ruimte krijgen om het geluid op een positieve manier te beleven. Voor omwonenden van het Openluchttheater Valkenburg zou dit betekenen dat de geluiden van muziek en theater juist iets waardevols kunnen zijn, als ze zich uitgenodigd voelen om erbij te horen.
Samen denken over passende geluiden: een uitnodiging aan de buurt
In plaats van simpelweg het geluidsniveau aan te passen, kan het Openluchttheater samen met omwonenden zoeken naar oplossingen die iedereen ten goede komen. Door een gezamenlijke aanpak wordt geluid getransformeerd van een mogelijke bron van conflict naar een gedeelde beleving. Dit blog is daarom een pleidooi voor verbinding: om in plaats van geluid als overlast te zien, geluid als een waardevol deel van onze cultuur te koesteren en oplossingen te vinden die passend zijn voor alle betrokkenen – zoals de stadsklokken die ooit symbool stonden voor verbondenheid en vrede.
Meer informatie:
Studiemiddag klokken: Muziek en geluid in de openbare ruimte
3 september 2021 - 3 september 2021
Picture: Designed by Freepik | www.freepik.com
Comments